Blijf Bij Ons – Florence Tonk

Op mijn blog heb ik twee weken geleden al een berichtje gepost over het boek Blijf bij ons van Florence Tonk. Dat bericht was toen een onderdeel van de eerste Nederlandse blogtournee, georganiseerd door Not-Just-Any-Books. Daarin heb ik achtergrondinformatie gegeven over de Oekraïne. Gisteren zag ik toevallig een bericht over de Oekraïne op Twitter langs komen. Helaas niet erg positief. Het land blijkt koploper te zijn in de concentratie met HIV+ besmettingen. Er is een indringende fotoreportage van gemaakt. Zeker niet altijd prettige beelden maar wel topfotografie.

Mijn oordeel over het boek heb ik nog niet gegeven. Daar is dit bericht voor bedoeld.

Het verhaal: Rogier moet voor zijn werk naar Kiev en hij besluit samen met Emma om naar de Oekraïne te emigreren. Het lijkt een spannend avontuur maar zoals zo vaak blijkt de werkelijkheid anders. Rogier is druk met zijn werk en vermaakt zich prima in Kiev. Emma daarentegen heeft het helemaal niet naar haar zin. Ze heeft weliswaar werk als vertaler maar kan  niet aarden in deze vreemde omgeving waar ze geen contacten heeft omdat ze de taal nauwelijks spreekt. De aankoop van een datsja op het platteland lijkt de oplossing te zijn. Als de relatie tussen Rogier en Emma verslechtert, besluit zij er permanent te gaan wonen.

Rogier heeft in de roman een vrij onbelangrijke rol. Oke, het was zijn baan die er voor heeft gezorgd dat hij en Emma zijn verhuisd naar Kiev. Maar Blijf bij ons is toch vooral het verhaal van Emma. Emma, die vooral op zoek is naar zich zelf, naar datgene wat haar drijft. In mijn ogen is ze niet helemaal consistent in haar gedrag. Haar besluit om in de datsja te gaan wonen getuigt van moed. Het is allemaal onbekend, ze weet niet wat haar te wachten staat, kan de mensen om haar heen nauwelijks begrijpen en staat er helemaal alleen voor. Het blijkt ook allemaal niet zo simpel en ze slaat zich er moedig doorheen. In haar relatie tot Fedja laat ze zich van een hele andere kant zien. Helemaal niet doortastend, Fedja bepaalt wat er wel en wat er niet gebeurt. Van Fedja had ik wel iets meer willen weten. Net als de anderen in het dorp is hij gevangen op het platteland, in de historie. Maar wat waren zijn beweegredenen?

De sfeer op het platteland van de Oekraïne wordt mooi beschreven. De stijl is prettig om te lezen, het verhaal boeit en maakt nieuwsgierig. Niet alleen nieuwsgierig naar het vervolg van het verhaal maar ook naar de historie van de Oekraïne. Hoe is de gemeenschap zo gesloten geworden als door Tonk wordt beschreven.

Een minpunt vind ik de voorspelbaarheid van het boek. Op het moment dat Emma met Fedja kennismaakt, is het al duidelijk wat er gaat gebeuren. En in de kleine, besloten gemeenschap geldt dat ook wel voor het eind. De link naar Tsjernobyl vind ik wat kunstmatig en overbodig. Ook zonder Tsjernobyl was er genoeg te vertellen over de Oekraïne en de Oekraïners.

Ik heb het boek met plezier gelezen, door het boek en ook door mijn post in de blogtournee weet ik veel meer van het land dan een een maand geleden. Mijn oordeel, vier sterren.

Florence Tonk – Blijf Bij Ons, wonen in de Oekraïne

Deze maand is de eerste Nederlandse blogtournee van start gegaan met de debuutroman Blijf bij ons van Florence Tonk. In het kader van deze tournee mocht ook ik dit boek lezen om er vervolgens een blog over te schrijven. Over het karakter van deze blog hoefde ik niet lang na te denken. De hoofdpersonen in het boek, Rogier en Emma, emigreren naar Kiev, hoofdstad van de Oekraïne. De Oekraïne, waar ligt dat ook alweer precies? In het boek wordt gesproken over de Russische overheersing en de kernramp in Tsjernobyl. Met het schaamrood op de kaken moet ik bekennen dat ik heb opgezocht of Tsjernobyl in de Oekraïne ligt. Mijn kennis over de geschiedenis van het land laat ook te wensen over. Hoogste tijd om daar wat aan te veranderen.

Tot 1991 maakte de Oekraïne deel uit van de Sovjet-Unie. Op 1 december 1991 kiest een overgrote meerderheid van het volk voor een onafhankelijke staat. Nu is de Oekraïne een republiek waarvan Viktor Yanukovich op dit moment de president is. Je ziet hem op deze foto. Dit was op 26 november j.l. bij de herdenking van de slachtoffers van de Holodomor.

De Oekraïne is een republiek met zo’n 45 miljoen inwoners en een oppervlakte van ca. 600.000 km². De officiële taal is Oekraïens, de tweede taal is Russisch maar er wordt ook Hongaars, Pools en Roemeens gesproken. Het land grenst onder meer aan Polen, Slowakije, Hongarije en en Roemenië en heeft een gematigd landklimaat.

De Oekraïners hebben een historie van overheersing. Achtereenvolgens hebben de Hunnen, Noormannen en Tataren het land bezet, daarna de Polen en de Russische Tsaren. In Blijf bij ons heeft Emma het over de recentere geschiedenis. Ze vertelt over de littekens die de ellende veroorzaakt door de onderwerping aan het communisme en de Tweede Wereldoorlog bij de mensen in Zagoeblene heeft achtergelaten.

De slachtoffers van de Holodomor. Het woord betekent letterlijk “Slachtoffer van de Honger” en het refereert aan de periode 1932-1933 toen Stalin meende de Oekraïners onder de duim te krijgen door ze uit te hongeren. Zijn doel was de collectivisatie van de landbouw. Toen 75% van de boerderijen was gecollectiviseerd verplichtte hij de Oekraïners tot een verhoogde graanexport. De Oekraïners zelf hadden hierdoor niets meer over. Stalin zorgde ervoor dat de grenzen hermetisch waren afgesloten zodat er ook geen voedsel kon worden geïmporteerd. Deze opzettelijke hongersnood kostte 7 miljoen Oekraïners het leven. De verschrikkelijke feiten zijn op deze factsheet na te lezen.

Daarna sloeg de Tweede Wereldoorlog hard toe. De Oekraïne stond bekend als de graanschuur van Europa en was voor Hitler een onderdeel van zijn “Lebensraum”. De Oekraïners werden geclassificeerd als “Untermensch” en het streven van de Nazi’s was een totale uitroeiing van de bevolking. Het leger had daarom alle vrijheid om alle vormen van geweld toe te passen, ook tegen vrouwen en kinderen. Opnieuw waren miljoenen slachtoffers het gevolg. Over de Oekraïne in de Tweede Wereldoorlog vond ik deze uitgebreide website en de documentaire Between Hitler en Stalin.

En dan wordt het 1986. De ramp in de centrale in Tsjernobyl. Op 26 april 1986 vindt er een ernstig ongeval plaats in de vierde reactor van de kernenergie-installatie. Om een test uit te kunnen voeren, heeft een medewerker de veiligheidssystemen uitgezet. Bij een eerste explosie wordt een afsluitkap weggeblazen. Een tweede explosie zorgt voor het wegblazen van splijtstof en er ontstaat brand. Een groot deel van Noord-Europa ondervindt de gevolgen zoals het plaatje laat zien.

De explosie veroorzaakt de dood van twee medewerkers. Binnen drie maanden sterven 28 hulpverleners aan de directe gevolgen van straling. Hoeveel slachtoffers deze explosie uiteindelijk zal hebben, is onduidelijk. Nog altijd is er een verboden zone van 30 km rond de kerncentrale. In 2000 is de laatste reactor definitief uitgeschakeld.

Wie meer wil weten over de ramp in Tsjernobyl kan op deze website alle informatie vinden of deze documentaire bekijken.

Tot slot een fragment uit de serie De weg naar het avondland van Canvas, een impressie van een plaats die model kan hebben gestaan voor Zagoeblene.

Deze blog was de zesde in de eerste Nederlandse boekblogtournee. Op de website van Not-Just-Any-Book staat een compleet overzicht van het tourneeschema.